Joep Bruyelle

Geboortedatum: | Sterfdatum:

Spanjestrijder

Het Republikeinse leger in de Spaanse burgeroorlog

Het Republikeinse leger in de Spaanse burgeroorlog. (Bron: Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Wikimedia Commons)

Joep (Joseph Maria Johannes Antonius) Bruyelle (1906 - 1945) is een telg uit een welvarende familie. Zijn grootvader is afkomstig uit de Franse stad Cambrai. Via Roermond, waar de vader van Joep wordt geboren, komt men in Tilburg terecht. Daar is François Antoine Bruyelle actief als graanhandelaar en meelfabrikant. Aan de Tilburgseweg in Goirle laat Bruyelle senior villa 'De Boschkens' bouwen. Zijn zoon kiest radicaal voor een andere weg en is mecanicien/rijwielhersteller van beroep. Het gezin telt negen kinderen, Joep is het zevende kind (vierde van vijf zonen).

Hij leidt een zwervend bestaan en neemt, net als Bart Beekmans (1911-1937), dienst in het Franse vreemdelingenlegioen (dient daar tussen 1929 en mei 1931). Voor deze periode ontvangt Joep een Frans staatspensioen van 365 gulden per jaar. Hij keert vanuit Algiers in november 1935 weer terug in Tilburg en is daar woonachtig in de Lange Nieuwstraat.

Bruyelle is in 1938 in Spanje, om met de Internationale Brigades te vechten in de Spaanse Burgeroorlog. Veel bijzonderheden over die periode zijn er echter niet bekend. Joep raakt daar gewond en wordt enige tijd verpleegd in een militair ziekenhuis (vermoedelijk in de Catalaanse plaats Vic). 

Na zijn verblijf in Spanje keert de vrijgezel Bruyelle terug naar Tilburg, hij woont in bij zijn zus in de Armhoefstraat. In augustus 1939 is hij weer zwervend. Zijn wens is om, net als andere Spanjestrijders, naar Engeland te vertrekken, maar hij slaagt daar niet in. 

In de Tweede Wereldoorlog maakt Joep Bruyelle deel uit van de groep van circa 45 communisten die in Tilburg een illegale krant wil uitgeven. Nog voor het eerste nummer verschijnt wordt een aantal groepsleden echter gearresteerd. Vrede-Vrijheid zal uiteindelijk toch verschijnen tussen november 1940 en augustus 1943. 

Het communistisch verzet in Tilburg wordt een gevoelige slag toegebracht als oud-Spanjestrijder Sjef Doedee (1917-1942) samen met enkele anderen op 25 juni 1941 wordt gearresteerd. In oktober volgt de arrestatie van (de eveneens oud-Spanjestrijder) Martin Broers (1914-1945). Beide keren ontspringt Joep Bruyelle dan nog de dans, maar op 12 december 1941 wordt ook hij gearresteerd. 

Na een internering in de Scheveningse strafgevangenis en in de kampen in Amersfoort en (mogelijk) Vught gaat Bruyelle op transport. In achtereenvolgens de concentratiekampen Buchenwald, Dachau en Natzweiler wordt hij geregistreerd. In een buitenkamp in de omgeving van Landsberg am Lech wordt hij tewerkgesteld. In deze plaats zal Joep Bruyelle op 31 maart 1945 overlijden. 

 

Bronnen

Eddy van de Pluym, onderzoeker kamp Amersfoort.

Militair Archief Avila, Spanje.

Regionaal Archief Tilburg.