Sigaretten als stille getuigen van een Biesboschcrossing

CR0015 John Hackett 16

Generaal John Hackett in het voormalige hoofdkwartier Hartenstein in Oosterbeek. Rechts staat de heer Koos Meijer. Hij was degene die Hackett in 1944 door de Biesbosch roeide naar het toen reeds bevrijde zuidelijke deel van Nederland. Hacket laat het speldje SH (slechthorend) zien. (Bron: 1967, collectie Historisch Museum Ede)

Alle rechten voorbehouden

De Britse generaal John Winthrop Hackett landde 18 september 1944 met zijn 4e Britse Parachutistenbrigade op de Ginkelse heide bij Ede. Aan het einde van de Slag om Arnhem op 24 september ’44 raakte hij zwaargewond en werd overgebracht naar het Sint Elisabeths Gasthuis in Arnhem. Als door een wonder overleefde hij een zware operatie. Tien dagen later ontvoerde het verzet hem uit het ziekenhuis en kreeg hij in Ede onderdak bij de ongetrouwde zusters Mien, Anna en Cor de Nooij en de weduwe Rie Snoek-de Nooij. De zussen zorgden goed voor hem, vier maanden had hij nodig om aan te sterken.

Pas op 30 januari 1945 neemt hij afscheid van zijn ‘verpleegsters’ en fietst hij door de sneeuw via Groot-Ammers naar Sliedrecht. Zijn persoons­bewijs staat op naam van mijnheer ‘Van Dalen’ en op zijn revers prijkt een SH-speldje voor doven en slechthorenden. Dit om te voorkomen dat de Britse generaal zich door zijn taal of accent zou verraden. 

CR0015 John Hackett 17

De luchtlanding in 1944 met vooraan de brigadegeneraal John W. Hackett op weg naar het verzamelpunt. Ondanks het verbod om te fotograferen is de foto gemaakt door door de Engelse kapitein Jasper Booty van het hoofdkwartier 4e Parachutisten brigade. (Bron: Jasper Booty, 1944, collectie Historisch Museum Ede)

Alle rechten voorbehouden

Crossing door de Biesbosch

Vier dagen later staat in Sliedrecht zijn Biesboschcrosser Koos Meijer klaar om de generaal over het water naar het bevrijde Zuiden te roeien. "Het beloofde een koude nacht te worden. Alle reden om tante Mien dankbaar te zijn voor haar dikke blauwwitte onderbroek en de lange witte wollen trui die ik voor de reis had mogen houden" zo beschrijft Hackett zijn tocht door de donkere Biesbosch. "Ik werd in de boot geholpen. Sterke handen duwden ons af en Koos peddelde met krachtige slag weg. Ons bootje danste als bezeten op de aanrollende baren. Ik hield me vast waar ik kon, schuim spatte op mijn gezicht en ik zette alles op alles om een te worden met de beweging van de boot. Het was koud. Ik deed mijn schoenveters wat losser en bewoog mijn tenen, want ik had geen gevoel meer in mijn voeten."

Veilig komt hij aan in de haven van Lage Zwaluwe in het be­vrijde Zuiden. Daar wordt hij ontvangen door het Britse leger. "Te midden van deze vertrouwde en weldadig aandoende mengelmoes van uitrusting van het Britse leger te velde, liet ik me op een stoel vallen. Ik was weer bij mijn eigen mensen! Koos kwam binnen en we bekeken elkaar met belangstelling voor het eerst bij licht. Ik deed wat ik kon om hem mijn dankbaarheid te betuigen." Als dank drukt de generaal Koos zijn laatste pakje sigaretten in de handen met daarop zijn hand­tekening. 

In april 1967 wordt de film Grensrechters in de Biesbosch ­opgenomen. Met ooggetuigenverslagen van de Biesboschcrossers, met verhalen over de gefusilleerde kameraden Kees van de Sande en Arie van Driel. Maar ook met generaal John Winthrop Hackett; in de film volgt een hereniging met zijn crosser Koos Meijer uit Sliedrecht. En dan tovert Meijer het pakje Player’s Navy Cut Tabacco-sigaretten tevoorschijn met de handtekening van de generaal, dat hij 23 jaar eerder van Hackett had gekregen als dank na die succesvolle crossing

CR0015 John Hackett 1

De Player’s Navy Cut Tabacco-sigaretten die John Hackett kreeg van crosser Koos Meijer uit Sliedrecht. (Foto: 2018, Biesbosch MuseumEiland Werkendam)

Alle rechten voorbehouden

Bijzonder cadeau

Op 8 april 1967 kreeg ook Hackett een bijzonder cadeau. De Koninklijke Vereniging ‘Onze Luchtmacht’ schonk hem een porseleinen schaal, ontworpen door H.A. Elshout, met daarop in prachtige kleuren die bijzondere reis door de Biesbosch in de winter van 1945.

CR0015 John Hackett 12

De porseleinen schaal die John Hackett in 1967 ontving. (Foto: 2018, Biesbosch MuseumEiland Werkendam)

Alle rechten voorbehouden

Op 21 september 2012 schonken de nabestaanden de bijzondere porseleinen schaal van generaal Hackett aan het Biesboschmuseum. Hij kreeg een plekje in het museum in de kano van de Biesboschcrossers. Naast het Player’s Navy Cut Tobacco-sigarettenpakje van Biesboschcrosser Koos Meijer. Hackett overleed 9 september 1997 op 87-jarige leeftijd als laatste nog levende generaal van de Slag om Arnhem.

 

Bronnen

NCRV, "De grensrechters van de Biesbosch", uitgezonden op 29-04-1967.

Van den Hoek, P., Biesboschcrossings 1944-1945, Kampen 1993.

www.airbornemuseum.nl.

www.biesboschmuseumeiland.nl.