Boerenbond
Aan het einde van de negentiende eeuw werd, mede door de toenemende armoede onder de boerenbevolking van Brabant, de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond opgericht. Door de boeren te verenigen, kon men namelijk gezamenlijk concurreren met de grote industriëlen op het gebied van agrarische producten. Om ook de in- en verkoop van agrarische goederen gezamenlijk te kunnen regelen, werd in 1911 de CHV opgericht, waardoor agrarische producten, zoals kunstmest, massaal konden worden ingekocht en waardoor de prijs laag kon blijven. Daarnaast kocht de CHV waar mogelijk agrarische producten van haar eigen leden.
De voormalige binnehaven van Veghel met rechts de opslagsilo's van de CHV, ca. 1960 (Foto: F.J. Lem, Fotocollectie Rijksvoorlichtingsdienst, Nationaal Archief Fotocollectie Anefo / Wikimedia Commons)
Knooppunt Veghel
In 1915 verplaatste men het hoofdkantoor van de CHV naar Veghel, waar een veevoederfabriek met bijbehorende graansilo’s werden gebouwd in de architecturale stijl van het Nieuwe Bouwen. De locatie om het hoofdkwartier van de CHV in Veghel te vestigen was een weloverwogen keuze: Veghel lag op een knooppunt van vervoersroutes, waardoor het een ideaal overslagpunt was voor agrarische goederen. Het complex van CHV was gesitueerd aan de Zuid-Willemsvaart en lag daardoor centraal tussen Nijmegen, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch. Daarnaast konden via de spoorlijn Boxtel-Wesel (het 'Duitse Lijntje') en de tramlijn Helmond – ’s-Hertogenbosch goederen worden vervoerd.
De graansilo op het CHV-terrein na herontwikkeling. (Foto: J187B, 8 maart 2014, Wikimedia Commons)
Groei en teloorgang
De CHV groeide in de daaropvolgende decennia uit tot een van de belangrijkste productiecentra en knooppunten in de voedingsindustrie in Brabant zelf en in Nederland, waarbij zich in totaal 87 boerenbonden hadden aangesloten. Het CHV-complex bleef tot 2011 in gebruik, waarna een fusie tussen CHV Landbouwbelang met Agrifirm ertoe leidde dat de productie in Veghel werd stopgezet en het complex in 2012 werd verkocht. Hierna is een grootschalige herontwikkeling van het complex begonnen, waarin functiemenging centraal stond. Het industrieel verleden van het complex is nog duidelijk zichtbaar, onder meer door de Stichting Industrieel Erfgoed Meierij die in het complex gevestigd is.
Bronnen
Coöperatieve Handelsvereniging, CHV 75, 1911-1986, Veghel, 1986.
Coppens, M., 50 jaar C.H.V., Zwolle, 1961.
Stichting Industrieel Erfgoed Meierij, "Home", via: https://siemei.nl/ (stand op 17 juli 2018).
Verhoeven, K., Het CHV- terrein, Veghel (Scriptie), Breda, 2012.
Dit artikel is een bewerking van een tekst van M. Schlingmann, zoals eerder gepubliceerd op www.brabantserfgoed.nl