Textielfabriek Bergoss, Oss

Voorgevel kantoor Bergoss

De voorgevel van het kantoorgebouw van de Bergoss-fabriek. (Foto: IJ.Th. Heins, 29-01-1997, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / Wikimedia Commons)

Het Bergoss-complex heeft als textielfabriek lange tijd symbool gestaan voor de innovatieve industrie in Brabant. Na ruim een eeuw zichzelf steeds opnieuw te hebben uitgevonden, ging de fabriek in 1982 failliet. Ondanks het faillissement herinneren de gebouwen van de voormalige fabriek nog steeds aan een rijk en glorieus verleden, waarin Bergoss stoffen over de hele wereld exporteerde.

Van den Bergh

De familie van den Bergh was in de tweede helft van de negentiende eeuw een belangrijke innovatieve en economische drijvende kracht in Oss, waaruit een aantal succesvolle ondernemingen voortkwam. Zo richtte Daniël van den Bergh in 1856 een wattenmolen op, die zich richtte op het verwerken van oude stoffen tot vulsel voor onder meer meubels en beddengoed, en zette Simon van den Bergh een aantal margarinefabrieken op in Oss.

 

Interieur Bergoss

Tegeltableau, waarop de Bergoss-fabriek staat afgebeeld, aangeboden door het personeel van de fabriek voor het zilveren jubileum van directeur Bram van den Bergh én de opening van het nieuwe kantoorgebouw in 1919. (Foto: IJ.Th. Heins, 26-11-2001, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / Wikimedia Commons)

Diversificatie

In 1888 begon het bedrijf zich naast de wattenhandel toe te leggen op de verwerking van kapok, dat vanuit de voormalige Nederlandse koloniën werd aangevoerd. Verdere uitbreiding en diversificatie volgde in 1916 met de bouw van een weverij, waardoor het bedrijf internationaal doorbrak als fabrikant van tapijten en meubelstoffen. Daarnaast werden onder meer een tekenkamer voor het grafisch ontwerpen van nieuwe patronen en een stofververij gebouwd, om aan de nieuwe vraag uit binnen- en buitenland te kunnen voldoen.

 

Ondergang

De jaren ’70 van de twintigste eeuw markeerden een keerpunt voor de fabriek. Na jarenlange groei was er sprake van stakingen, onder meer geleid door de toenmalige Socialistische Partij (SP), en was het bedrijf niet langer winstgevend. Dit leidde ertoe dat de firma Bergoss zelf failliet ging en de gezonde onderdelen van het bedrijf werden overgenomen door concurrent Desso.

 

Herontwikkeling

In de jaren ’90 van de twintigste eeuw volgde de herontwikkeling van het gehele Bergoss-complex, dat grotendeels plaats maakte voor een nieuwe woonwijk. Het hoofdgebouw en het kantoor van de firma zijn in de herontwikkeling opgenomen, waarbij de bijzondere architectonische elementen het gebied een eigen, industriële identiteit meegeven.

 

Bronnen

Eerelman, M., “Bergoss: internationaal bekende stoffen uit Oss”, Stadsarchief Oss, juni 2008, via: http://www.stadsarchiefoss.nl/Default.aspx?so=g&id=122 (stand op 6 juni 2018).

Nederlandse Spoorwegen, “Bergoss”, Tussen de rails 12 (jr. 4, 1956).

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed “Monumentnummer: 516594 v.m. Bergoss fabriek Bram van den Berghstraat 22 5348 JT te Oss”, via: https://cultureelerfgoed.nl/monumenten/516594 (stand op 6 juni 2018).

Semeijn, J., en Eijkelenboom, W., Het Bergoss-terrein te Oss, Eindhoven, 1979.

Van der Linde, C., en Jansen, R., Verkennend en waarderend archeologisch onderzoek Oss-Bergoss, Leiden, 2006.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst van M. Schlingmann, zoals eerder gepubliceerd op www.brabantserfgoed.nl.