De Gruyter

Het kruideniersconcern P. de Gruyter & Zn. was ooit het grootste van Nederland. Piet de Gruijter (1795-1867) begon in 1818 een winkeltje in grutterswaren aan de Hooge Steenweg in ’s-Hertogenbosch. Kleinzonen Jacques (1875-1950) en Lambert (1873-1951) bouwden vanaf eind negentiende eeuw de firma De Gruyter – zonder puntjes op de ij − uit, met eigen fabrieken en koffiebranderijen in Den Bosch.

Zij lokten hun klanten met een luxe uitstraling. Hun winkels waren te herkennen aan modieuze puien en grote etalageruiten. Eenmaal binnen zag de klant interieurs voorzien van een riante toonbank, kleurrijke tegeltableaus, kroonluchters en glimmend gepoetste maalmachines. Alles aan de winkels ademde een sfeer van "hoogfijne kwaliteit" en luxe.

De heren De Gruijter beseften tegelijk de aantrekkingskracht van een voordeeltje: wie tien gulden aan kassabonnen inleverde, kreeg een gulden terug. Het bleek een klantenbinder van jewelste. De reclameafdeling ontwikkelde na de Tweede Wereldoorlog nog een klapper, het befaamde "snoepje van de week’" Dat was wat snoepgoed en een speelgoedje, voor een dubbeltje te koop bij besteding van een bepaald bedrag.

In de jaren zestig en zeventig miste De Gruyter echter de omslag naar de zelfbedieningswinkels en de supermarkten. Dat deed het bedrijf uiteindelijk de das om. De honderden winkels werden toen door anderen ingenomen, maar de karakteristieke decoratie van de winkelpuien met glimmend blauwe tegels is op een aantal plaatsen in Brabant tot op de dag van vandaag te zien. Soms inclusief de oude winkelnaam, zoals aan de Prinsenkade en de Haagweg in Breda, aan de Gasthuisring in Tilburg of de Hinthamerstraat in Den Bosch. Van de voormalige winkel van De Gruyter aan de Veestraat in Helmond bleef zelfs niet alleen de originele pui bewaard, maar ook de tegeltableaus van het interieur.

 

Bronnen

Van den Oord, K., De Gruyter. Geschiedenis van een kruideniersimperium, ’s-Hertogenbosch/Zwolle, 2000.

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. Van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 244.