Van die reis en het volgende verblijf hield Jan Franken een dagboek bij, dat in augustus 2019 door Ed Schilders werd teruggevonden op de boekenmarkt in Tilburg. Dit dagboek bleek meer te zijn dan een reisverslag. Jan en Annemie Franken maakten tijdens de oorlogsjaren ondanks hun jeugdige leeftijd deel uit van een verzetsgroep die onder andere neergestorte geallieerde piloten onderdak bood en via de 'ondergrondse' ontsnappingsroutes naar bevrijd gebied hielp vluchten.
John Coleman
Een van die onderduikers was John Coleman. Hij bleek tijdens de Tweede Wereldoorlog een Amerikaanse gevechtspiloot te zijn geweest die missies vloog boven het West-Europees front. Eind september werd zijn vliegtuig echter getroffen door Duits afweergeschut. In de buurt van Tilburg wist hij zich te redden met zijn parachute.
Dan en daar werd Coleman eerst door een boerenfamilie geholpen om uit handen van de Duitsers te blijven. Hen kennen we alleen met hun achternaam: Vermeer. Hij kreeg boerenkleding en klompen om niet op te vallen. Zijn pilotenpak werd verborgen in een hooiberg.
Via enige omwegen, onder andere het klooster van de kapucijnen in Tilburg, kwam Coleman op zijn Tilburgse onderduikadres: het woonhuis van de familie Franken aan het Wilhelminapark en dat van hun buren. Vader Franken was directeur van een textielfabriek in de Tilburgse Goirkestraat en moeder Franken was betrokken bij het Tilburgse verzet.
Coleman (links), en Annemie en Jan Franken in Milwaukee.
Weerzien
Na de bevrijding van Tilburg op 27 oktober neemt Coleman afscheid van de familie Franken en keert hij terug naar zijn onderdeel. Bij dat afscheid hebben Jan en Annemie Franken en John Coleman met elkaar afgesproken dat zij elkaar zullen weerzien zodra de omstandigheden dat toelaten. Coleman komt die belofte na als hij begin 1946 Nederland weer bezoekt, nu als ondernemer. Bij die gelegenheid zal ook de afspraak gemaakt zijn dat Jan en Annemie in de volgende zomer de gasten zouden zijn van de familie Coleman in Milwaukee.
De kaft van het dagboek. (Bron: onbekend)
Het dagboek doet vooral verslag van die reis en het verblijf, maar aan de hand van de door Franken ingeplakte foto's en knipsels uit Amerikaanse kranten komt ook het toen recente verleden van oorlogshandelingen, onderduikers, en ondergronds verzet in beeld. Jan en Annemie krijgen in Milwaukee en wijde omgeving een onthaal dat getuigt van grote dankbaarheid voor hun verzetsdaden en hulp. De moeder van John Coleman besliste dat Jan en Annemie ten minste even lang in Milwaukee zouden verblijven als haar zoon in Tilburg ondergedoken zat. En zo geschiedde.
Bronnen
Het complete dagboek, inclusief tientallen foto’s en knipsels uit Amerikaanse kranten, is te lezen en te zien op website CuBra.