Oorlogsmonumenten in Tilburg

Monument Coba Pulskens. (bron: Ton en Steven)

Het monument voor Coba Pulskens in Tilburg. (Foto: Ton en Steven, 2014, Wikimedia Commons)

Dat herdenken sterk aan tijdgeest gebonden is, blijkt wel uit het monument voor Coba Pulskens.

Deze Tilburgse vrouw van eenvoudige afkomst, schoonmaakster bij Publieke Werken, bood in haar huis aan de Diepenstraat vele malen onderdak aan onderduikers. Op zondag 9 juli 1944 drong de Sicherheitspolizei haar woning binnen. Drie geallieerde piloten die daar in huis waren werden ter plekke doodgeschoten. Coba Pulskens werd via kamp Vught overgebracht naar Ravensbrück, waar zij in maart 1945 omkwam in de gaskamer.

In de jaren na de oorlog werd ze niet vergeten. In 1950 werd een laan naar haar vernoemd en al op 2 februari 1947 had men onder grote belangstelling aan haar huis een monument onthuld. Het ging om een Madonna met schutsmantel waaronder Coba en de drie piloten een schuilplek vinden.

Onthulling van het monument voor Coba Pulskens in 1947. (Bron: Polygoon Hollands Nieuws, 3 februari 1947, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid)

Toch waren deze monumenten bijna verloren gegaan. Toen haar huis in de jaren zeventig gesloopt werd, lukte het alerte buurtbewoners op het allerlaatste moment te voorkomen dat het monument verloren ging. Hetzelfde gebeurde met de herinneringsplaquette het gebouw van Publieke Werken aan de Noordhoekring, toen dat gesloopt werd. Ook die bleef slechts behouden door de oplettendheid van een archiefmedewerker.

In de jaren tachtig, met de viering van het veertigjarig bevrijdingsfeest, keerde de aandacht voor Coba Pulskens terug. In 1984 werd op de Coba Pulskenslaan door omwonenden een herdenkingskei onthuld. Daarnaast bood de Royal Air Force een plaquette aan, die een plek kreeg in de herdenkingskapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Nood aan de Kapelhof tegenover de Heikese kerk.

 

Bronnen

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

Van Oudheusden, J., “Herinneringscultuur in enkele Noord-Brabantse steden in de negentiende en twintigste eeuw”, in: Noordbrabants Historisch Jaarboek (jrg. 29, 2012), 159-177.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 257.