Liggen!
Vrijdagmiddag 22 september 1944. Marietje Kruijf (13) veegt voor het huis het kapotte glas bijeen. Tijdens de nachtelijke gevechten, toen de Engelsen een Baileybrug sloegen over het kanaal, zijn in boerderij Kruijf de ruiten gesprongen. Nu kan de schade worden opgenomen. Vader Albert en opa en opoe zijn ook op het erf. En ginds, bij het kanaal, rukken de Engelsen op naar Asten. Plotseling roept vader: "Liggen!"
Marietje: "Ik wist meteen dat het mis was. ‘Papa, ik ben geraakt’, riep ik. Daar begint mijn verhaal. Op de dag dat het er tussen Asten en Someren even fel aan toeging als in Normandië."
Grote dank
Marietje blijft ondanks zware verwondingen bij kennis en 75 jaar later herinnert zij zich de gebeurtenissen van toen nog in detail. Zij dankt haar leven aan vader Albert, die als een haas hulp gaat halen. Maar ook aan de gealarmeerde dominee Vrijland, die meteen op zijn fiets springt om in Heeze een dokter te zoeken. Aan het Engelse ambulancepersoneel dat halverwege Someren en Heeze voor de dominee stopt en zich door tolk Tonny Leenen naar de Slievenstraat 2 laat loodsen. Aan de Engelse hospik die Marietjes eerste noodverband legt en haar bevend injecties geeft. Aan de legerarts van wie Marietje samen met de zwaargewonde frontsoldaat korporaal H.W. Price naar het veldhospitaal in Geldrop mag. Aan Cor Oosteweeghel, een toevallige passant in Geldrop, die voor haar bloed afstaat. Aan chirurg Buckley Hamer die haar anderhalf uur lang opereert. "Het is een complete miracle als ‘Mary’ overleeft", zegt hij tegen zijn anesthesist.
De medische gegevens van Marietje uit 1944. (Bron: z.j., privébezit Marietje Kooistra-Kruijf)
En dat mirakel gebeurt! Korporaal Price, 23 jaar, overlijdt twee dagen later, maar Marietje blijft tussen de zwaargewonde frontsoldaten in leven. Ze is de enige burger in het veldhospitaal en wordt daar vertroeteld: "De soldaten kochten zelfs speelgoed voor me." Op 7 oktober wordt het veldhospitaal verplaatst en moet Marietje naar het nabije Sint-Annaziekenhuis. Zij huilt alles bij elkaar en de soldaten huilen met haar mee.
Na de oorlog
In het Sint-Anna blijft haar rekverband te lang zitten en vergroeit haar knie. Als ze eind juni 1945 eindelijk uit het ziekenhuis wordt ontslagen, kan ze nog niet lopen. In januari 1946 krijgt ze orthopedisch schoeisel aangemeten. Pas dan kan ze haar leven weer oppikken.
Marietje wordt secretaresse, trouwt in 1960 met Henk Kooistra en bevalt in 1965 van een gezonde tweeling. Nog een mirakel, want met haar oorlogsverwondingen werd dat onmogelijk geacht. In 1984 werkt Marietje als secretaresse mee aan de totstandkoming van het oorlogsboek Geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog. Dan keert de oorlog als een boemerang in haar leven terug.
Marietje en Henk raakten betrokken bij Dodenherdenkingen, bevrijdingsfeesten en reünies van veteranen, zowel in Nederland als in Engeland. Ze werden lid van de veteranenorganisatie Royal British Legion en deden alles wat in hun vermogen lag om het Britse bevrijders die hun Liberation Route overdeden, naar de zin te maken. Ze verleenden gastvrijheid, regelden gastgezinnen, vervoer en begeleiding, alles. Zoals de soldaten het kleine Marietje ooit in de watten legden, zo vertroetelde Marietje haar veteranen. Als een echte peetmoeder!
Bronnen
Interview met Marietje Kooistra-Kruijf, 2018.
Joosen, W., De geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog, Someren, 1984
Geboers, G., Documentaire Marietje Kooistra, Asten, 2017
https://www.ed.nl/someren/reportage-over-oorlogsarchief-marietje-kooistra-uit-someren~aa301055/
http://www.markand-media.nl/userfiles_schattenvanbrabant/files/BBV/Asten%20-%20Maria%20Kooistra.pdf