In 2013 krijg Koert Poelman te horen dat hij een zeldzaam gen heeft dat kan leiden tot een hartaandoening, doorgegeven vanuit de familie van zijn moeder. Iemand met dit gen kan een verdikte hartspier krijgen. In 2014 leest hij een oproep in het Eindhovens Dagblad voor mensen met specifiek dit gen. Het blijkt dat het gen terug te leiden is naar een Spaanse soldaat uit de Tachtigjarige Oorlog, die de aandoening heeft doorgegeven aan zijn nageslacht in de omgeving Brabant. Zo komt Koert erachter dat hij een nazaat van deze soldaat is.
“Ik kom oorspronkelijk uit Groningen, mijn familie is voor een groot deel Fries en Gronings. Ik kreeg in januari 2013 een brief van het ziekenhuis in Groningen, want die deden een onderzoek hiernaar. Er zijn ook een aantal families in Groningen die deze aandoening hebben, waaronder de familie van mijn moeder. Zo is dat balletje gaan rollen. Ik heb aan het onderzoek meegedaan en het blijkt dat ik het ook heb, mijn zus heeft dat onderzoek ook gedaan en zij heeft het weer niet. Ja, het is fifty fifty hè? Het is maar net hoe het geklutst wordt, wat krijg je van je vader en wat krijg je van je moeder. Als je pech hebt neem je het verkeerde mee. Wat ze met het onderzoek graag wilden weten is wat de triggers zijn waardoor dat proces in werking wordt gesteld, van die verdikte hartspier. Dat weten ze niet, waarschijnlijk een verhoogde bloeddruk, maar ik heb zelf juist een lage bloeddruk.”
Genetisch en genealogisch onderzoek
“Wij wisten in 2013 allemaal niet dat dit terug te leiden was naar deze Spaanse soldaat. Maar er is een onderzoek geweest bij het Universitair Medisch Centrum Maastricht, via één van de families is dat zowel genetisch als genealogisch uitgezocht. Ik wist het niet tot ik een oproep zag in het Eindhovens Dagblad, zij zochten naar de nazaten van deze soldaat. Toen dacht ik hè, dat geldt dus ook voor mij! Zij hebben het weten terug te voeren op die ene man. Want het is zo specifiek. Toen heb ik op de oproep gereageerd en daar is een stuk over geschreven. Een aantal jaar geleden ontmoette ik iemand in het Gerardushuis, een ontmoetingsplek en verenigingshuis in Deurne. Deze mevrouw kwam hier ergens uit de buurt, zij had het stuk in de krant gelezen. Zij had dit gen ook. Ze zei ‘Dan zijn wij dus familie van elkaar’.
Ze hebben in Spanje ook wel families gevonden met hetzelfde probleem. Het kan niet anders zijn dan dat een lid van die familie naar Noord-Europa is vertrokken, dat is dan deze Spaanse soldaat. Wat ik gehoord heb, is dat het speelt bij een stuk of 11 gezinnen in deze omgeving, maar dat weet ik niet zeker. Het is natuurlijk nog steeds in oorlogen zo dat dingen gebeuren, vroeger ook. Het was natuurlijk 400 jaar geleden. En in die tijd was de invloed van de kerk natuurlijk zo groot dat heel veel dingen met bedekte termen werden gedaan, want dat mensen zich vermenigvuldigen mocht zeker niet genoemd worden.”
Een Spaanse Brabander?
“Ik woon nu al 14 jaar in Deurne. Een deel van de nazaten van deze Spaanse soldaat is in Groningen terecht gekomen, maar ik zit nu weer in de omgeving waar die families in Brabant ook gecentreerd zitten. Inmiddels ben ik een halve Brabander. Maar toen ik hier in het begin kwam als ‘buitenstaander’, merkte ik dat wel. Dan stelde ze aan mij een vraag maar keken ze voor het antwoord naar mijn vrouw, die hier vandaan komt. En dan praatten ze met haar verder in plaats van mij.
Veel dingen zijn hetzelfde in heel Nederland, globaal gesproken. Maar er zijn wel wat verschillen. Groningers zijn rechtstreeks. Af en toe is het zelfs lomp, zeker in de ogen van Brabanders. Maar dat is wat ik gewend ben. Ik ben zelf christelijk opgevoed, Gereformeerd. En daar was af en toe de discussie behoorlijk fel, dat ging wel ergens over. Ook met de dominee, over van alles. En dan kreeg ik wel een antwoord, maar ik nam daar niet zomaar genoegen mee. Hier is dat anders. Mensen in Brabant gingen, naar mijn idee, vroeger niet op die manier met de pastoor in discussie. Die zijn die directheid niet zo gewend. Maar er zijn ook weer mensen die het fijn vinden, ze weten met mij waar ze aan toe zijn. Al heb ik mijn toon ook wel naar de mensen hier in de omgeving aangepast.”
Spaanse connectie
“Het is natuurlijk heel bizar dat ik mijn afkomst 400 jaar terug kan herleiden. Het zou misschien wel eens leuk zijn om naar dat gebied toe te gaan. Ik en mijn vrouw Anita zijn één keer samen naar Spanje geweest, en ik ben er zelf drie keer eerder geweest, niet zo heel vaak. En toen wist ik ook nog niet van dit verhaal. Dus het zou leuk zijn om nog eens te gaan, om die omgeving bekijken. En eens kijken of je misschien nog iets kan vinden via de kerk, of een kerkhof. Maar, aan de andere kant, ach, wat schiet je er mee op. Het is alleen maar het idee ‘yes, we hebben iets gevonden’. Maar verder heb je niets met de omgeving of de mensen. Er blijft eigenlijk niets meer over qua familie connecties. Ik denk dat als heel veel mensen het uitzoeken ze zoiets tegenkomen. Er is zoveel gemixt in het verleden, en dat gaat nu alleen nog maar sneller.
In elk geval zet het wat dingen in historisch perspectief als je dit te horen krijgt. Dat je aantoonbaar gelinkt bent aan zo’n Spaanse soldaat, dat is best raar. Ik had dat totaal niet verwacht.”