D’n herd

D'n herd van het boerenbondmuseum in Gemert

D'n herd, zoals deze in vele Brabantse huizen gemeengoed was, in het boerenbondmuseum in Gemert. (Foto: Marc Bolsius, Erfgoed Brabant)

Alle rechten voorbehouden

De haard was het centrale element in het huis, zoals ook wel doorklinkt in het begrip "huis en haard", dat niet voor niets een vrijwel onverbrekelijke eenheid aanduidt.

Het belang van de haardplaats blijkt ook uit het feit dat in de vijftiende en zestiende eeuw in Brabant belastingen werden geheven op basis van het aantal haarden in huis.

In de meeste boerderijen was er dat overigens maar één en het vertrek waar die zich bevond werd dan ook aangeduid als "d’n herd". Honderd jaar geleden nog een algemeen verschijnsel, nu alleen nog in de zeldzame historische boerderijen, of in het museum, zoals bijvoorbeeld het Boerenbondsmuseum in Gemert.

Vanaf de negentiende eeuw werd het open vuur onder de schouw vervangen door een plattebuiskachel. Terzijde van de schouw – dicht bij de warmte − was vaak een bedstee te vinden en ook een spekkast, waar spek, hammen en worsten droog bewaard bleven.

 

Bronnen

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. Van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 237.