Doortje Bevers - Van de Langenberg

Als jonge vrouw werkt Doortje bij de Boxtelse sigarenfabriek Van Susante, waar zij ongelukkigerwijs met haar hand in een draaiende machine verstrikt raakt. Na dit incident kan zij van haar linkerhand enkel haar duim en pink nog gebruiken. In 1948 trouwt ze met Cees Bevers (1920-1997) , meesterwever bij N.V. Van Oerle’s Linnen-Damast-en Bandweverij. Deze in de negentiende eeuw opgerichte, Boxtelse familieweverij groeit tijdens de Eerste Wereldoorlog uit tot een internationaal bedrijf van formaat en levert ook linnen aan het Koninklijke Huis. Prinses Juliana bestelt voor duizenden guldens aan handdoeken bij Van Oerle.  

Voor Doortje en Cees is het kort na de Tweede Wereldoorlog moeilijk om aan een huis te komen en daarom wonen ze lange tijd in bij de ouders van Doortje aan de Tongersestraat. Deze straat ligt ingeklemd tussen twee spoorwegovergangen, die in Boxtel bekend staan als de “dubbele overweg”. Het zijn de spoorwegbomen van deze overgangen, die nog handmatig open en dicht gedraaid worden,  die een belangrijk invloed zullen hebben op Doortjes latere EHBO-carrière. 

De Boxtelse EHBO-vereniging

Vier kinderen krijgen Doortje en Cees, te weten Jeanne (1949), Wim (1950), Riet (1951), en de drukste van het gezin, Frans (1953). Het is dit drukke manneke Frans dat Doortje doet besluiten haar EHBO-diploma te gaan halen. “Daar kunnen we nog wel iets mee te verduren krijgen”, is haar redenering. 

In een gezin met jonge kinderen kan van alles gebeuren en Doortje vindt dat je dan zelf moet kunnen handelen. Daarom wordt ze in 1954 lid van de Boxtelse EHBO-vereniging. Het komt menigmaal voor dat Doortje bij thuiskomst iemand met een handdoek op zijn hoofd aan de keukentafel ziet zitten. “Oh, het is weer zover”, roept Doortje dan. Vanwege twee overwegen op zo’n korte afstand van elkaar – er passeren wel tweehonderd treinen per dag - gebeurt het regelmatig dat fietsers of voetgangers de zware overwegboom omhoog proberen te duwen. Wat deze passanten daarbij vergeten is dat de boom tien keer zo snel terugkomt; men moet dit vaak bekopen met een wond op het hoofd. 

Met haar EHBO-post is Doortje aanwezig op de vaste evenementen in Boxtel zoals de jaarlijkse Heilig Bloedprocessie, de wielerronde en vele sporttoernooien. Ook voor de deelnemers van de Nijmeegse Vierdaagse die de blarenpost bezoeken is Doortje een bekend gezicht.  Veel militaire voeten heeft ze daar in haar handen gehad. Naar eigen zeggen heeft ze in 1967 zelfs de voeten van prins Claus (1926-2002) ‘mogen’ behandelen. Mogelijk daardoor heeft de prins zonder problemen de tweehonderd kilometer van Nijmegen afgelegd.

BHV’er avant la lettre

Na het opdoen van al deze ervaringen neemt Doortje deel aan vele lokale, regionale en landelijke EHBO-wedstrijden, waarbij Doortje vanaf 1967 commandant is van een groep van vier EHBO’ers. Ze behaalt er zeer veel prijzen mee: zowel als commandant, als met het team. 

Doortje zal omstreeks 1967 ook als EHBO-commandant fungeren bij de Boxtelse afdeling van de in 1952 opgerichte Bescherming Bevolking (BB), wat in die tijd een groot aanzien heeft. In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de sluimerende Koude Oorlog is de BB opgericht om de bevolking van Nederland in tijden van een volgende wereldoorlog te kunnen beschermen. In Boxtel worden dan ook heel wat oorlogjes gespeeld, onder andere bij de Boerenbond aan de Kapelweg. Doortje zelf is ook heel fanatiek en neemt haar kinderen steeds vaker mee naar wedstrijden en oefeningen, waarbij zij als amateurslachtoffer optreden.

Uiteindelijk volgt Doortje eind jaren zestig de kaderopleiding van het Oranje Kruis voor EHBO-instructrice. Ze slaagt hier cum laude voor. Na deze opleiding geeft Doortje les bij de Boxtelse EHBO-vereniging en later bij andere zoals die van Berlicum, Liempde en Middelbeers. Ook bedrijven en instellingen als het Waterschap, de politie, de brandweer en de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) halen Doortje als instructrice binnen. Het maakt haar een BHV’er avant la lettre. Haar lessen bestaan uit zowel theorie als praktijk,  

EHBO-lessen

Samen met Michel de Grood (1916-1995), actief als neurochirurg in het Tilburgse Sint Elisabeth Ziekenhuis, maakt Doortje in de jaren zeventig een plan om de jeugd de eerste beginselen van de EHBO bij te brengen. Vol enthousiasme en met veel vertrouwen starten ze met iets uniek: EHBO-les aan kinderen. Vele duizenden kinderen van de basisscholen in Boxtel, Liempde en Gemonde mogen hun EHBO-diploma halen. Daarbij vraagt Doortje zich wel eens hardop af wat belangrijker is: “De leerkracht die de kinderen leert hoeveel één plus één is, of dat een docent leert hoe ze kan voorkomen dat iemand stikt”. 

De achterliggende gedachte bij de EHBO-lessen is dat kinderen beseffen dat bij ongelukken elke seconde telt, dat ze niet in paniek hoeven te raken en dat ze weten wat ze moeten doen. Of dat nu bestaat uit echte hulpverlening of het waarschuwen van bevoegde instanties. 

De Boxtelse kei

Vanaf 1987 bouwt Doortje haar werkzaamheden langzaam af en nemen de in hulpverlening bijgeschoolde leerkrachten haar taak over. Doortje blijft hen echter ondersteunen, vooral met de praktijklessen. Helemaal stoppen doet ze pas als ze 82 jaar oud is. Veel Boxtelaren zien “mevrouw Bevers van de EHBO”  nog in haar Dafje door Boxtel rijden. Van de gemeente ontvangt ze als eerste in 2004 de “ De Boxtelse Kei”, daarnaast krijgt ze begin jaren negentig de gouden eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau. 

Haar laatste jaren brengt Doortje door in woonzorgcentrum Emmaus, waar het merendeel van het verzorgend personeel ooit EHBO-les kreeg van mevrouw Bevers. Zij overlijdt op 27 november 2010 in Boxtel, op 88-jarige leeftijd.

Bronnen    

Dit artikel kwam mede tot stand op basis van een interview met Frans Bevers. 

‘In twintig jaar zesduizend kinderen opgeleid’, Brabants Centrum (23 juli 1992).

Cleutjens, M., ‘Geen EHBO-diploma zonder Doortje Bevers’, Brabants Centrum (2 december 2010).