Een fabrieksschoorsteen in Tilburg

BekaSchoorsteen

Deze schoorsteen is de enige herinnering aan de firma BeKa in Tilburg die in 1968 de poorten sloot. (Foto: Steven Lek, 2014, WIkimedia Commons)

Het blijft een wat merkwaardig gezicht: een reusachtige fabrieksschoorsteen, enerzijds grenzend aan moderne flats, anderzijds aan een negentiende-eeuws kazernegebouw, maar zonder fabriek in de buurt. Voor wie de geschiedenis van de plek kent, is het echter heel verklaarbaar.

Rond 1841 werd hier een cavaleriekazerne gebouwd, met stallen en manege. Vijftien jaar later vertrokken de soldaten weer, waarna de gebouwen toevielen aan de gemeente die ze verkocht aan enkele ondernemers.

Vanaf eind negentiende eeuw was het hele complex in één hand, die van de firma Van den Berg en Krabbendam, die de afkorting van de gecombineerde naam (BeKa) in 1904 met trots in de nieuwe schoorsteen liet inmetselen.

KazerneBeka

De voorgevel van de kazerne, met de schoorsteen op de achtergrond. (Foto: Paul van Galen, 1996, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

De Tilburgse textielindustrie ging na de Tweede Wereldoorlog ten onder. In 1968 sloot ook de firma BEKA de poorten. De fabriek werd na enige jaren gesloopt. Het regionaal archief trok in de gerestaureerde kazernegebouwen en op het vrijkomende terrein werden woningen gebouwd.

Alleen de schoorsteen, nu rijksmonument, herinnert nog aan het industrieel verleden van de plek en daarmee aan de tijd dat een fabriek midden in het stadscentrum nog als de gewoonste zaak van de wereld werd beschouwd.

 

Bronnen

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

Van Uytven, R. (red.), Geschiedenis van Brabant, van het hertogdom tot heden, Zwolle, 2004.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 241.