Landgoed Baest

Buiten die omheinde kern ligt een hartverwarmend landschap, doorsneden door eeuwenoude lanen, waar de Kleine en de Grote Beerze vrij meanderen en waar dennenbossen en loofbossen afwisselen met akkers en weilanden. De kunstenaar Marc Mulders heeft de betovering van deze plek gevangen in een fotoboek met de treffende titel Baest, geheim landschap.

Al acht eeuwen lang is Baest nauw verbonden met het op en neer gaande getij van de Brabantse geschiedenis. Sinds de middeleeuwen was het lange tijd kerkelijk bezit, aanvankelijk van de abdij van Berne, nadien van de abdij Tongerlo en vervolgens van de bisschoppen van ’s-Hertogenbosch. In de Tachtigjarige Oorlog verviel het aan de Republiek en kwam het in handen van protestantse regenten.

Nadat de katholieke families in de Franse Tijd hun maatschappelijke positie in Brabant hadden weten te herstellen, werd Baest opnieuw bezit van katholieke aanzienlijken, achtereenvolgens de onderling verwante families Van Bommel, De la Court en Van de Mortel. Van deze eigenaren hebben twee een bijzondere plaats in de annalen van Baest. Allereerst Paulus Emanuel de la Court (1760-1848), die in de eerste helft van de negentiende eeuw door landaankopen het landgoed aanzienlijk uitbreidde, er bos aanplantte, boerderijen bouwde en zo aan Baest zijn huidige karakter gaf. De tweede is Jan Hein van de Mortel, eigenaar sinds 1962, die Baest met grote zorgzaamheid heeft onderhouden. Hij heeft daarmee bereikt dat Baest in 1997 is uitgeroepen tot het mooiste en meest monumentale van de Brabantse landgoederen en om die reden toen is onderscheiden met de Brabantse Monumentenprijs.

 

Bronnen

Caspers, T. ,e.a., Landgoederen in Noord-Brabant, het lief en leed dat landgoed heet, Haaren/Woudrichem, 2012. 

Lijten, J., “Het landgoed te Baest in Ooostelbeers” in: Campinia (jrg. 28, nr. 108, 1998), 4-23.

Van den Eerenbeemt, H. (red.), Geschiedenis van Noord-Brabant, deel 1: Traditie en modernisering 1796-1890, Amsterdam/Meppel, 1996.

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

Van Uytven, R. (red.), Geschiedenis van Brabant, van het hertogdom tot heden, Zwolle, 2004.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. Van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 188.