Familiegeschiedenis
Hier vermengt de bekende geschiedenis zich met een mysterie uit mijn eigen familiegeschiedenis. Mijn achternaam Walet, is afkomstig van ene François Valet die waarschijnlijk omstreeks 1650 in Frankrijk werd geboren. Een ver familielid, Ben, doet momenteel onderzoek naar de stamboom. Het leven van ‘onze’ François zou weleens behoorlijk tumultueus kunnen zijn geweest.
Het vermoeden is dat hij in 1672 deel uitmaakte van het Franse leger onder Lodewijk XIV (1638-1715). Nadat dit leger naar Utrecht trok, is hij wellicht in die omgeving ingekwartierd en heeft hij daar zijn vrouw Jannitje uit Asschat ontmoet. We hebben geen trouwakte, dus zeker weten doen we het niet. Zeker is wel dat François vervolgens opduikt in het Brabantse Geertruidenberg, waar in 1682 zijn eerste zoon Jan wordt geboren. Er zit veel tijd tussen deze gebeurtenissen, misschien omdat de Fransen in de jaren zeventig behoorlijk huishielden in Brabant. Er zouden zelfs nog twee oorlogen volgen.
François vestigt zich eind zeventiende eeuw weer met zijn gezin in Amersfoort, maar het lijkt er niet op dat hij daar vrienden heeft gemaakt. Een verklaring van de Amersfoortse schout vertelt dat François het in 1696 aan de stok had met twee mannen. Zij proberen hem in huis aan te vallen, roepende "schelm, comten uyt", maar het lukt François om hen eruit te werken. Waarschijnlijk was dit een conflict over werk, aangezien alle betrokkenen zich bezighielden met de bossen rondom Amersfoort. François zou hier vanaf 1702 zelfs "bosbewaarder" worden.
In 1707 slaat het noodlot toe. Uit een rapport van de schout blijkt dat François is gevonden "dood ende vermoort synde, syn hooft bijnaar af ende maar aan een stukje van de huyd vast. Waaraan had François dat gruwelijke einde verdiend? Volgens de verklaring had hij een langlopend conflict met schaapherders uit Soest. Een theorie van nazaat Ben is dat François als sauvegard in Soest heeft gediend en de schaapherders zijn verleden als Franse bezetter nooit zijn vergeten. Het blijft een mysterie in hoeverre François zijn leven gelijk liep met Frans-Nederlandse conflicten die onder meer werden uitgevochten in Brabant. We weten in elk geval hoe macaber het eindigde en blijven zoeken naar meer aanwijzingen – alle hulp is welkom!
Bronnen
Walet, C., "Francois Waleth, opsiender van de jacht en bosbewaarder. Een moordverhaal", FL, jrg., 22, nr. 3/4, 1992, 30-32.
Onbekend, "François Walet", Genealogie Online (geraadpleegd op 13-09-2021).