De kolenbrander en de zeven bergen

Volksverhaal uit Oss

Reizigers op een bospad. (Bron: Remigius Adrianus Haanen, 1827-1888, Rijksmuseum)

Reizigers op een bospad. (Bron: Remigius Adrianus Haanen, 1827-1888, Rijksmuseum)

Rondom De Zevenbergen (gemeente Oss) doet een volksverhaal de ronde, een verhaal dat als waarschuwing diende voor reizigers om op hun hoede te blijven.

Een gezelschap van acht was tegen het vallen van de avond nog op weg over de heide ten zuiden van Oss. Ze zochten een geschikte plek om te overnachten en vonden een hutje op de hei. Daar woonde een kolenbrander die bereid was het gezelschap onderdak te bieden. Eén van de leden van het gezelschap vertrouwde de zaak echter niet en besloot toch liever een eindje verderop gewoon in de open lucht te slapen. Toen hij de volgende ochtend op zoek ging naar zijn metgezellen trof hij niemand in de hut aan, maar ontdekte hij achter het huisje van de kolenbrander wel zeven vers gedolven graven. De kolenbrander had het gezelschap in de nacht bedwelmd en omgebracht.

De achtste reiziger spoedde zich daarop naar de nabijgelegen dorpen en riep de stamhoofden bijeen. Zij spoorden de kolenbrander op en veroordeelden hem ter dood. Vlakbij zijn hut werd een galg opgericht. Ook toen de kolenbrander nog eenmaal de kans kreeg te bekennen om met een rein geweten de dood tegemoet te treden, bleef hij ontkennen het zevental te hebben vermoord. Op dat moment begon de aarde te beven en staken zeven gebalde vuisten uit de omgewoelde grond omhoog. Ook kwam een zwart monster uit de bossen aangerend dat de kolenbrander meesleepte, de hel in. Gerechtigheid was geschied en de zeven vuisten veranderden in zeven bergen.

Dit onbewoonde gebied - ingeklemd tussen Heesch, Schaijk, Berghem en Oss - was eeuwenlang onherbergzaam en mysterieus. In de prehistorie een cultusplaats, in de middeleeuwen een plek voor terechtstellingen waar je maar beter snel doorheen kon reizen. Dat hier nu twee snelwegen en twee provinciale wegen elkaar vinden, is dan ook geen toeval. Geheimzinnig en verlaten is dit gebied nu geenszins meer, maar toch herinneren ook in het huidige Noord-Brabant de namen van het industrieterrein, het verkeersknooppunt én de gereconstrueerde grafheuvels aan de geschiedenis van deze plek.

 

Bronnen

Ulijn, G., Spokerijen in het Maasland. Volksverhalen uit Oss en wijde omgeving, Zaltbommel, 1974.

Fokkens, H., Op zoek naar Hans Joppen. Een speurtocht naar het vorstengraf van Oss, Oss, 1997. Eveneens verschenen als artikel in: Brabants Heem, jrg. 49, nr. 4, 1997.