De verdwenen ramen van de Sint-Jan

Raam van de Sint-Jan

Zeventiende-eeuws aquarel van het raam dat Willem van Enckevoirt tussen 1523 en 1534 aan de Bossche Sint-Jan schonk. (Foto: Brabant-Collectie Tilburg)

Van de middeleeuwse beglazing van de Bossche Sint-Jan is alles verdwenen, er zijn geen ontwerpen, geen afbeeldingen, geen restanten meer van over. Met één uitzondering: het grote raam van het zuidelijke uiteinde van de zijbeuk.

Van het raam bleef deze zeventiende-eeuwse aquarel bewaard. Het is tussen 1523 en 1534 geschonken door Willem van Enckenvoirt (1464-1534), afkomstig uit Mierlo-Hout en de enige Noord-Brabander die het ooit tot kardinaal heeft gebracht.

De tekening bewijst dat het raam toen al ernstig beschadigd was, maar desondanks is er nog genoeg zichtbaar. Zoals de opmerkelijke classicistische architectuur, een van de vroegste voorbeelden van de renaissance in Noord-Brabant.

Door bijzonder toeval is in ieder geval een deel van de hoofdvoorstelling bewaard gebleven: de schenker die gesecondeerd door zijn patroonheilige in aanbidding neerknielt voor de Heilige Maagd.

En mochten we niet weten wie hier wordt voorgesteld: Van Enckenvoirts wapenschild met drie adelaars komt maar liefst drie keer voor, een van de putti (‘cupido-achtige’ figuurtjes) draagt een plaat met zijn naam, andere dragen bovendien schildjes met de letter W, de eerste van zijn voornaam.

 

Bronnen

Koldeweij, A., In Buscoducis 1450-1629. Kunst uit de Bourgondische tijd te ‘s-Hertogenbosch. De cultuur van late middeleeuwen en renaissance, Maarssen/’s-Gravenhage, 1990.

Van Leeuwen, De 100 mooiste kerken van Noord-Brabant, Zwolle, 2012.

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 101.