Deze samenvoeging van gebouwen kreeg in de zeventiende eeuw een nieuwe, uniforme voorgevel, precies zoals ook in Den Bosch gebeurde in 1670 en in Breda in 1768. Maar de asymmetrische plaats van de toegangsdeur boven aan het bordes verraadt nog altijd de oorsprong en de geleidelijke groei van de stadhuizen, in Bergen op Zoom niet anders dan in Breda.
Juist omdat deze stadhuizen uitdrukking gaven aan de autonomie en de trots van de steden is het opmerkelijk dat de raadhuizen van deze drie Noord-Brabantse steden, hoe karakteristiek en fraai ook, niet de allure hebben van de stadhuizen in veel andere plaatsen in het hertogdom, zoals de gotische juweeltjes van Leuven en Brussel en het schitterende renaissance stadhuis van Antwerpen, maar ook dat van Mechelen en zelfs van het nietige Zoutleeuw. Zowel door hun schaal en detaillering als door het feit dat ze veelal vrij in de ruimte staan, onderscheiden die zich veel nadrukkelijker van hun omgeving en maken zo ook meer indruk.
Bronnen
Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.
Van Uytven, R. (red.), Geschiedenis van Brabant, van het hertogdom tot heden, Zwolle, 2004.
Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. Van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 53.