Ontstaan
“Ik was in 1947 speelman (viool) bij een gemengde volksdansgroep in Helmond. Bij de volksdansgroep was het de gewoonte om in de pauze te zingen en men vond dat ik de meeste muzikaliteit bezat om het zingen te dirigeren en te bepalen wat er gezongen werd. Naast eenstemmige gezangen stapte ik al heel vlug over op het zingen van canons. De polyfonie die daarin ontstond vond ik enorm interessant.
Ik had vanaf mijn zevende alleen maar religieuze muziek gezongen in het toentertijd geroemde Sint Jozefkoor. We zongen missen en motetten van grote componisten, maar vooral veel gregoriaans. Ik zong vooral onder leiding van Theo Driessen, van wie ik ook mijn algemene muziekopleiding ontving.
Gemengde volksdansgroep Helmond 1947. (Bron: Archief Christ Koolen)
Ik kom uit een muzikaal gezin en reeds op zeventienjarige leeftijd mocht ik van Driessen bij zijn afwezigheid de mis op zondag dirigeren (een jongens en mannenkoor, samen zo'n 100 leden). Op den duur ontstond bij mij de behoefte wereldlijke muziek te zingen van componisten uit vooral de renaissance met namen als Orlando di Lasso, Clemens non Papa, Josquin des Prez met composities als madrigalen, chansons, motetten en missen. Ik zocht de eerste leden uit de bovengenoemde volksdansgroep en ging op zoek naar goede sopranen en alten in Helmond en omstreken. De tenoren en bassen, goed opgeleid, zocht ik zo veel mogelijk bij het Sint Jozefkoor.
Laat ik vermelden dat mijn vrouw, komende augustus 69 jaar mee getrouwd, in mijn 35-jarige begintijd altijd bij het koor heeft gezongen, op enkele "kinderjaren" na. Reeds bij ons eerste optreden in 1948 hadden we zeer groot succes. Blijkbaar door de composities die men in Helmond zelden of nooit gehoord had. Men sprak van: ‘een koortje van Koolen wat men zeker gehoord moest hebben, zo zuiver en uniek.’
Het Helmonds Kamerkoor onder leiding van Hans Kronenburg. (Bron: Archief Christ Koolen)
Bij Helmondse kooravonden sprak men van een apart koor dat er ver boven uitstak. Toch was het in die tijd best moeilijk goede stemmen te te vinden voor een uitmuntend koor dat we natuurlijk wilden blijven. Door onze manier van zingen waren er goede sopranen en alten die uit zichzelf bij ons koor wilden. Die lieten we dan voorzingen en dan besloten we of ze werden aangenomen of niet. Ik was natuurlijk blij dat ze zich aanmeldden.”
Groeiende bekendheid
“We kregen steeds meer bekendheid en er ontstonden meer kamerkoren in de omgeving van Helmond. We kunnen gerust stellen dat we een voorbeeld zijn geweest voor het ontstaan hiervan. Wij zongen blijkbaar zo goed dat recensenten het hadden over ‘het beste koor in de verre omgeving zoniet Brabant’. Hoe goed wij zongen wisten we zelf niet. We hadden geen vergelijk en in 1966, waarom toen weet ik niet, wilden we wel eens weten wat we in Nederland voorstelden. We besloten deel te nemen aan het toen bekende Nederlands koorfestival. We schreven ons in voor afdeling B want meteen afdeling A, het hoogste niveau, durfden we niet. Maar we behaalden tot onze verbazing een eerste prijs met onder andere het verplichte nummer De Aap van Herman Strategier en promoveerden daarmee naar afdeling A.
We gaven vrij veel concerten in Helmond en omgeving en onze bekendheid groeide. Samen met Kees van Houten, organist van de Lambertuskerk, spelend op het beroemde Robustelly orgel, kwamen we op het idee een kerstconcert te geven: het Helmonds Kamerkoor, orgel, een begeleidend orkest, toespraak van de burgemeester en samenzang. Vanaf 1968 tot 1982 hebben we dit gedaan met een meestal volle kerk. Een van onze mooiste uitvoeringen was het Gloria van Vivaldi met het toenmalige Brabants Orkest in de Onze Lieve Vrouwe Kerk te Helmond.
Het Helmonds Kamerkoor onder leiding van Kees Doevedans. (Bron: Archief Christ Koolen)
In 1969 besloten we opnieuw deel te nemen aan het Nederlands Koorfestival, nu in afdeling A. We behaalden een derde prijs met Yver, vous n'este qu'un villain van Debussy en Quem vidistis van Poulenc. "Viva la musica" uit Utrecht onder leiding van Reinier Wakelkamp werd eerste. We deden het dus zo slecht nog niet en promoveerden naar de hoogste afdeling A-kroon waar we in 1977 deelnamen met onder andere als verplicht nummer Quant j'ai ouy le tambourin van Claude Debussy en als vrij werk O magnum mysterium van Tommaso Luigi da Vittoria en waren daarmee eerste met 356 punten. In A-kroon moest je ook "a prima vista" een 4-stemmig gezang ten gehore brengen praktisch zonder voorbereiding. Het was een nummer van een zekere Andries de Braal en we kregen daarvoor een 10. Een tikkeltje overdreven vonden we, maar ja..... Hoger dan A-kroon kon niet maar we wisten wat we voorstelden in Nederland. Naar aanleiding van de successen bij het Nederlands Koorfestival volgden vele radio-opnames voor de AVRO in 1967-1969 en in 1979 voor de KRO.”
Nieuwe wegen
“In 1982 had ik een koor opgebouwd wat, zeker in brabant, een grote naam had. Na 35 jaar aan een koor werken, met natuurlijk veel hulp vanuit de koorleden (voorzitter, penningmeester, secretaris etc.), vond ik het welletjes. We kozen uit zo’n vijftien kandidaten een opvolger en dat werd Hans Kronenburg uit Eindhoven, die met zijn dubbelkwartet Arti Vocali over voldoende kwaliteit beschikte. Hij begon in 1983 en experimenteerde veel met moderne muziek en hield meer van concerten geven dan ik. Maar dat was natuurlijk goed voor het koor.
Het Helmonds Kamerkoor onder leiding van Peter-Paul van Beekum (derde van rechts). Anno 2022 is hij dirigent. (Bron: Archief Christ Koolen)
In 2001 volgde Kees Doevendans hem op met opnieuw een interessante periode. Kees was in 1987 geslaagd voor het doctoraal examen Muziekwetenschap en wist zodoende het koor te inspireren, na zijn directie-examen aan het Brabants Conservatorium met het Helmonds Kamerkoor. Tot 2016 was hij een inspirerende koorleider.
Met de komst van Peter-Paul van Beekum in 2016, momenteel dirigent van het Helmonds Kamerkoor, kwam een muzikale duizendpoot het koor leiden. Zijn muzikaal CV liegt er niet om. Met hem hoopt het Helmonds Kamerkoor in 2023 het 75-jarig bestaan te vieren.
Ik hoop dit natuurlijk nog mee te maken maar de tijd dringt.”