Als je dat weet, kun je je antwoord en postadres inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’. Bij wijze van …za’k mar zegge kwam tot stand i.s.m. Omroep Meierij.
Verhaal van Johan Biemans uit Bergeijk
Ons moeder hoj vruger ’n nicht die, zo äs ze dä vruger zeeje, nie goewd wijs wos. Ze kreeg ôk wel ’s aonvalle, wa de Engelse ziekte wier genoemd. En umdä se zodoende ’n bitje ’n aporte wos, kwomp ze ôk nie veul onder de mense. Durrum vong ons moeder heur ’n bitje op en kwomp ze ’s zondaogs nä ’t Lof béjons diksentij ’n kom tee drinke. En ’t wos toch zo’n goei, braaf mens.
Onze vaoder gonk alle zondegmiddege mee z’nen hengel ne de hengelsport. Da wos vaast tarief. Op ‘nne zondag hoj ie z’ne fiets al klaor staon onder de notenboam, mee z’nen hengel aon de stang gebonde. Mär ’t dreigde dä ’t kos réégene en twijfelden-ie… zal ik gaon, of zal ik nie gaon. Tegen driej ure wos ’t toch wa opgeweerd en fietste-n-ie toen nog ne de visvijver.
Hij wos goewd en wel vertrokke, toen krèk ’t Lof ùit wos en diej nicht kwomp aachterum. Ons moeder zee: “Hangt daor oewe mantel mär over dieje stoewl, dan zet ik tee.”
Um ze èfkes vur ‘w te beskrééve, ze wos rond de firtig, d’r haor wos äs ‘nne polka geknipt, krèk of ‘r iemes heur mee ‘ne pispot over d’re kop, zo onder de rand dur geknipt hoj. Ziede ’t vur ‘w? En wa ôk opviel, tussen heur hoektand’ boven en onder, d’r wozzen alle tand’ tussenùit. En den dokter hoj gezeed, dä se gin tussegebit tussen diej hoektand’ moch hebbe. Want dä zoo ze kannen inslikke, äs ze zo’nen aonval krig.
As ze laagde dan gonk heure mond van oor toew oor ope, en moesde denke aon ‘nne walvis. Dä ons moeder wel ‘r tege me zee: “Komt ‘r nie te kort bé, äs ze laacht, anders valde ‘r in, in dieje mond.” Ja, ge moest ‘r mee laage, al wos ‘t onneùzel.
Ons moeder liejp al ne de keuke um de moor op de kachel te zette, toen ze zee: “Wocht èfkes Liejn, want ik ken nog e skôn raodsel.”
Ons moeder zee: “Dä hoef ik nie te hurre, want dä zal wel wir iejt orrigs zèn”. Want mistal hoj heure praot en plezier wel iejt van skùin of brùin.
“Nee Liejn”, laachde ze, “Wete gé Liejn hoew dä ge ’n skeet zinnewächtig kant maoke?”
“Ziede’t nie”, zee ons moeder, “d’r hedde’t al.” Mär ze maokte heur raodsel toch af, dur te zegge: “Liejn, dan moete ‘nne skùimspaon vur ‘w gat hoùwe, en dan weet diej skeet nie dur wellek gaotje dä se moet.”
Nou, en ze hoj ’t nog nie gezeed, of ons vaoder kwomp mee z’ne fiets thaus, want ’t wos toch begonne te réégene.
Toen ze onze vaoder zaog… En ze kende onze vaoder, want diej werrekte bé de paoters en hij wos, äs ’t op ’n skeet aon kwomp, nogal ‘nne fééne, wos ze d’r inens zó van verskote, dä se ‘nnen aonval kreeg.
En vurdä onze vaoder binne wos, laog ze daor langùit op de kokosmat, want ochärem… ze wos van d’re sus af.
Als je weet wat van d’re sus af betekent, dan kun je je antwoord en postadres voor 29 juli inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op een boek of cd in het Brabants dialect.
Je kunt de opgave ook beluisteren! Bovenstaand verhaal wordt voorgedragen in onder meer de volgende uitzendingen van lokale omroepen in Noord-Brabant:
- Radio Rucphen FM : donderdagochtend tussen 10-10.15. Programma: de Senioren Express, presentator: Jan Mangnus.
- HTR Heusden-Vlijmen e.o. : maandagavond tussen 19-21. ROS-Kabelkrant Ziggo TV Kanaal 43 op zondag tussen 11 - 13 en via www.nlutskebrabants.nl bij "uitzending gemist". Programma: ’n Lutske Brabants, presentator: Frans van den Bogaard.
- Omroep Centraal (Gemert-Bakel) : zondagmorgen tussen 9-11. Programma: Met de Zachte G, presentator Mario van Dinther.
De oplossing is:
Van d’re sus af is bewusteloos, buiten kennis. Het woordje sus komt in Belgisch Brabant voor als naam voor kleine munten zoals een centiem of een stuiver, naast sou en sol. De woorden zijn oorspronkelijk afgeleid van Latijn solidus, ook een munt. Misschien heeft de uitdrukking iets van doen met ‘nu valt het kwartje’ of 'nu valt mijne frank’; dan begrijp je opeens wat er bedoeld wordt. Maar als je van je sus áf valt, dan ben je juist buiten kennis.