18. knèèjschief

Bij wijze van …za’k mar zegge is een spel waaraan jij ook kunt deelnemen. Lees het verhaal in een Brabants dialect dat eindigt met een woord waarvan wij je vragen of je weet wat het betekent.

Als je dat weet, kun je je antwoord en postadres inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op en boek of een cd in het Brabants dialect. Bij wijze van …za’k mar zegge kwam tot stand i.s.m. Omroep Meierij.

Verhaal van Mientje Wever uit Boxmeer

We zô'n dieje zondag nor mien zuster Jet ien Tilburg gaon, d'n oudste van hun wier zeuventien en ok alle nèven en nichtjes ware uutgenodig. 't Was prachtig wèèr, 't zunneke scheen en de lôcht was hemelsblauw. Al mit al belôfden 't unnen mojjen dag te worre.

Toen we dor ân kwame stonden d'r al aacht auto's. Mien bruurs en zusse wone zô'n bietje verspreid dur heel Holland, d'r zôn d'r dus nog wel meer komme. Ons Jet en hurre mins hebben 'n groot huus mit unne nog grôteren hof, dus ruumte genoeg.

Urst mar 's ân de koffie mit gebak en wâ bej kletse mit de familie mar de jeugd haj 't al bekeke. De voetbal wier vör den dag gehâld en mit twelf man, meiden en jonges, toge ze nor aachter, nor 't grasveld. 't Wier 'n wedstrijd tusse de jonges en de meide en ome Jan wier iengehuurd as scheidsrechter.

Nô 'n kwartier gong 't mis, een van de frôllie kwam mit unne rooje kop ângerend: Frank, 't feestvèrke was getekkeld en verging van de pien, hej kos ok nie ôverènd komme. Op 't grasveld lag ie inderdaad te kerme. D'r zaat niks aanders op dan 112 te belle. Tien minute lâtter heurde we de ziekewage, mit de sirene ân, al ânkomme.

Vörzichtig lèn de broeders Frank op de brangkaar en schoven 'm de ziekewagen ien. Jet en hurre mins ien hunnen èggen auto dur aachteran richting ziekenhuus. De rest van de familie bleef gewoon dor waant ge kost al dè ète toch ok nie weggooie. Nor drie uur wier d'r gebeld, Jet ân de telefoon. Ze kwame zo nor huus mar Frank mos dor blieve, hej haj 'n gebrôke knèèjschief.

 

Als jij weet wat knèèjschief betekent, dan kun je je antwoord en postadres voor 18 maart inzenden via info@erfgoedbrabant.nl o.v.v. ‘bij wijze van’ en maak je kans op een boek over of een cd in het Brabants dialect.

Je kunt de opgave ook beluisteren! Bovenstaand verhaal wordt door Mientje voorgedragen in onder meer de volgende uitzendingen van lokale omroepen in Noord-Brabant:

  • Radio Rucphen FM : donderdagochtend tussen 10-10.15. Programma: de Senioren Express, presentator: Jan Mangnus.
  • HTR Heusden-Vlijmen e.o. : maandagavond tussen 19-21. ROS-Kabelkrant Ziggo TV Kanaal 43 op zondag tussen 11 - 13 en via www.nlutskebrabants.nl bij "uitzending gemist". Programma: ’n Lutske Brabants, presentator: Frans van den Bogaard.
  • Omroep Centraal (Gemert-Bakel) : zondagmorgen tussen 9-11. Programma: Met de Zachte G, presentator Mario van Dinther.

 

De oplossing van deze opgave is:

Een knèèjschief is de knieschijf, en het gekke van het dialectwoord is natuurlijk dat we in het Nederlandse knieschijf eerst een ie en dan een ij horen terwijl we in het dialect van het Land van Cuijk in knèèjschief net andersom eerst een ij en dan een ie horen.

Dat heeft alles met de veranderingen die het Nederlands en de dialecten door de eeuwen heen doorgemaakt hebben. De dialecten van het Land van Cuijk hebben andere klankontwikkelingen doorgemaakt en lijken daarom meer op de dialecten van Noord-Limburg en het Rijk van Nijmegen dan op andere Brabantse dialecten en het Algemeen Nederlands.

Je leest meer over de dialecten van Noord-Brabant bij de Erfgoed Brabant Academie.