De kennis van de wooncultuur in vroeger tijden is nog tamelijk beperkt. Archeologisch onderzoek van oude binnensteden heeft wel veel nieuwe informatie opgeleverd. Verder zijn er nog de boedelinventarissen die verborgen zitten in de notariële archieven. Die leren veel over de indeling, de inrichting en het gebruik van een huis.
Voorwerpen in huis hebben voor de bewoner vaak nog een andere betekenis dan alleen hun praktische bruikbaarheid. Ze bezitten ook een symbolisch aspect: mensen willen ermee laten zien wie ze zijn of willen zijn. Huisraad en meubilair weerspiegelen smaak en welstandsniveaus, individuele- en groepsidentiteit. Ze zijn kortom een spiegel van het individu en van de samenleving waartoe hij of zij behoort.
Neem bijvoorbeeld het hoogst zeldzame tafelblad uit omstreeks 1520 dat bewaard wordt in de abdij van Berne, voor zover bekend het enige middeleeuwse tafelblad dat in Nederland nog bestaat. Tot na de middeleeuwen stonden er geen eettafels in het interieur, maar werden losse tafelbladen voor iedere maaltijd opgesteld op schragen en na afloop weer opgeborgen. Soms waren ze geverfd, soms van blank hout.
Het gastmaal bij Simon de Farizeeër op het tafelblad van Berne. (Foto: A.J. van der Wal, 2003, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
De grote centrale voorstelling, een weergave van het Laatste Avondmaal, is nog wel bewaard gebleven. Daaromheen zijn kleinere medaillons geschilderd met tafelscènes uit het Oude en het Nieuwe Testament, zoals de Bruiloft te Kana, en het gastmaal bij Simon de Farizeeër, waarbij Maria Magdalena de voeten van Christus zalft. In de tekstrollen daartussen staan teksten die op die scènes betrekking hebben. Ook zijn er sierlijke distelranken met bloemen geschilderd en evangelistensymbolen.
Bronnen
Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.
Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 88.