Artikel - Gepubliceerd op

Een hagelkruis in Aarle-Rixtel

Overzicht_hagelkruis_met_Christusfiguur_-_Aarle-Rixtel_-_20347515_-_RCE.jpg

Het hagelkruis in Aarle-Rixtel. (Foto: I. Heins, 1997, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

De laatmiddeleeuwse volksvroomheid was vaak een vermenging van "geloof" en "bijgeloof". Het hagelkruis is daar een voorbeeld van. Het is een kruisbeeld op de samenkomst van wegen, te midden van de akkers, om het gewas te beschermen tegen de verwoestende uitwerking van een hagelbui.

In Deurne moet er ooit een gestaan hebben, gezien de naam Hagelkruisweg, die daar nog voorkomt. Maar in het nabijgelegen Aarle-Rixtel bleef zo’n kruis bewaard, vermoedelijk het enige oorspronkelijk middeleeuwse exemplaar in Nederland.

Het hagelkruis in Aarle-Rixtel ten tijde van de herontdekking. (Foto: R.K. fotopersbureau Het Zuiden, 1927, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Het hagelkruis in Aarle-Rixtel ten tijde van de herontdekking. (Foto: R.K. fotopersbureau Het Zuiden, 1927, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

De precieze ouderdom is ongewis. Al in een pachtcontract van 1419 is sprake van een hagelkruis. Of het daarbij gaat om het huidige kruis of een oudere voorganger is niet zeker. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed stelt dat het kruis vermoedelijk afkomstig is uit de zestiende eeuw. De vorm van de Christusfiguur doet in elk geval een hoge ouderdom vermoeden.

In 1927 werd het kruis herontdekt en in 1928 liet de gemeente een hek plaatsen rond het kruis om het voor vernieling te behoeden.

 

Bronnen

https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monuments/6935 (stand op 24 oktober 2017).

Van Oudheusden, J., Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014.

 

Dit artikel is een bewerking van een tekst uit J. van Oudheusden, Erfgoed van de Brabanders. Verleden met een toekomst, ‘s-Hertogenbosch, 2014, 75.